Η πιθανότητα μελλοντικής ένταξης της Ουκρανίας στο ΝΑΤΟ συζητείται έντονα ενόψει της επικείμενης συνόδου κορυφής της συμμαχίας στην Ουάσιγκτον την επόμενη εβδομάδα από τις 9 μέχρι τις 11 Ιουλίου.

Δεκάδες εμπειρογνώμονες εξωτερικής πολιτικής κάλεσαν την Τετάρτη τα μέλη του ΝΑΤΟ να αποφύγουν να προχωρήσουν προς την ένταξη της Ουκρανίας στη σύνοδο κορυφής, προειδοποιώντας ότι θα έθετε σε κίνδυνο τις ΗΠΑ και τους συμμάχους και θα διαρρήξει την ίδια την Συμμαχία. Εάν η Ουκρανία γίνει δεκτή, υποστηρίζει η ομάδα, μια επίθεση της Ρωσίας στην Ουκρανία στο μέλλον θα ενεργοποιούσε το Άρθρο 5 του ΝΑΤΟ, το οποίο καλεί τους συμμάχους να υπερασπιστούν το μέλος στο οποίο επιτέθηκε.

Όλα δείχνουν πως η επικείμενη Σύνοδος Κορυφής του ΝΑΤΟ, την επόμενη εβδομάδα θα αποτελέσει βαρόμετρο για τις μελλοντικές εξελίξεις σε πολιτικό και στρατιωτικό επίπεδο. Τι θέλει να κάνει το ΝΑΤΟ; Βλέπει αναπόφευκτο πόλεμο με την Ρωσία στο μέλλον; Αν ναι θα τεντώσει το σκοινί και θα εκκινήσει τους μηχανισμούς για ένταξη της Ουκρανίας στους κόλπους της.

Παράλληλα εντείνονται οι φόβοι για μια επανάληψη του σεναρίου του 1966, όταν ο Ντε Γκώλ, “τράβηξε το καλώδιο” και απέσυρε την Γαλλία από το στρατιωτικό σκέλος του ΝΑΤΟ. Άραγε η άνοδος της Λεπέν, μπορεί να αναιρέσει 43 χρόνια διπλωματικών αγώνων από την απόφαση του Ντε Γκώλ, μέχρι την απόφαση του Σαρκοζί, να επανενταχθεί η χώρα στην συμμαχία;

Σε σημερινή της δήλωση της τελευταίας στιγμής μετέφερε ότι εάν κερδίσει τις εκλογές, ο πρωθυπουργός από το κόμμα της «Εθνική Συσπείρωση» θα εμποδίσει την ανάπτυξη γαλλικών στρατευμάτων στην Ουκρανία, όπως αναφέρει το CNN.

Σκοπεύει επίσης να ανακαλέσει την άδεια στην Ουκρανία να χρησιμοποιεί γαλλικά όπλα μεγάλου βεληνεκούς σε ρωσικό έδαφος. “Εάν ο Εμανουέλ Μακρόν θέλει να στείλει στρατεύματα στην Ουκρανία, αλλά ο πρωθυπουργός είναι αντίθετος, τότε δεν θα υπάρχουν στρατεύματα στην Ουκρανία. Ο πρωθυπουργός έχει τον τελευταίο λόγο”, είπε.

Ukraine ‘bridge’ to NATO could be dangerous, experts warn https://t.co/DtxjRduju4

— POLITICO (@politico) July 3, 2024

Marine Le Pen stated that if she wins the elections, the Prime Minister from her “National Rally” party will block the deployment of French troops to Ukraine, CNN reports.

She also intends to revoke the authorization for Ukraine to use French long-range weapons on Russian… pic.twitter.com/tBehhsPXgG

— War Intel (@warintel4u) July 5, 2024

Άκρως επικίνδυνη η ένταξη της Ουκρανίας στο ΝΑΤΟ, σύμφωνα με δεξαμενές σκέψεις και ακαδημαϊκούς Influencers

«Όσο πιο κοντά έρχεται το ΝΑΤΟ να υποσχεθεί ότι η Ουκρανία θα ενταχθεί στη συμμαχία μόλις τελειώσει ο πόλεμος, τόσο μεγαλύτερο είναι το κίνητρο για τη Ρωσία να συνεχίσει να πολεμά», αναφέρεται στην επιστολή, την οποία έλαβε το POLITICO. «Οι προκλήσεις που θέτει η Ρωσία μπορούν να αντιμετωπιστούν χωρίς να ενταχθεί η Ουκρανία στο ΝΑΤΟ».

Η κίνηση της Ουκρανίας προς την ένταξη θα μπορούσε να γυρίσει μπούμερανγκ, συνεχίζει η επιστολή, «μετατρέποντας την Ουκρανία σε τόπο παρατεταμένης αναμέτρησης μεταξύ των δύο κορυφαίων πυρηνικών δυνάμεων του κόσμου» και ενισχύοντας το αφήγημα του Ρώσου ηγέτη Βλαντιμίρ Πούτιν περί Μόσχας εναντίον της Δύσης.

Η επιστολή οργανώθηκε από τον William Ruger, πρόεδρο του Αμερικανικού Ινστιτούτου Οικονομικών Ερευνών, και τον Stephen Wertheim, ανώτερο συνεργάτη στο Carnegie Endowment for International Peace.

Η κυβέρνηση Μπάιντεν απέφυγε να υποστηρίξει την άμεση ένταξη του Κιέβου, αλλά πολλοί ανώτατοι αξιωματούχοι είπαν πρόσφατα ότι θα προσφερόταν μια «γέφυρα» στη συμμαχία στην Ουκρανία κατά τη διάρκεια της συνόδου κορυφής. Αξιωματούχοι λένε ότι το ΝΑΤΟ θα προσφέρει επίσης στην Ουκρανία ένα νέο αρχηγείο για τη διαχείριση της στρατιωτικής της βοήθειας – μια χειρονομία καλής πίστης ότι η Δύση θα συνεχίζει να υποστηρίζει την χώρα μακροπρόθεσμα, ακόμα κι αν δεν της δοθεί η δυνατότητα να γίνει μέλος αυτή τη στιγμή.

Γράφοντας σήμερα στο Foreign Affairs, ο απερχόμενος Γενικός Γραμματέας του ΝΑΤΟ Γενς Στόλτενμπεργκ δεν ανέφερε ρητά την ένταξη της Ουκρανίας, αλλά αναφέρθηκε στο μέλλον του Κιέβου σχετικά με την συμμαχία και τις ανησυχίες για το θέμα:

«Θέλουμε να καταστήσουμε σαφές ότι βρισκόμαστε σε αυτό {υποστήριξη της Ουκρανίας} μακροπρόθεσμα. … Η ενίσχυση της υποστήριξής μας δεν καθιστά το ΝΑΤΟ μέρος σε αυτή τη σύγκρουση».

Άραγε ποιά είναι η γραμμή που χωρίζει τις έννοιες ενίσχυση, στρατιωτική προετοιμασία για πόλεμο και ένταξη της Ουκρανίας στο ΝΑΤΟ; Γνωρίζει άραγε ο απερχόμενος Γενικός Γραμματέας της Συμμαχίας;

Η Ουκρανία δεν αναμένει μεγάλες κινήσεις για τη συμμετοχή της στη σύνοδο κορυφής. Αντίθετα, οι εγγυήσεις ασφαλείας είναι αυτό το οποίο αποζητούν.

Εκτός από την επίσημη πρόσκληση, «αναμένουμε επίσης συγκεκριμένες αποφάσεις σχετικά με την ένταξη της Ουκρανίας στο ΝΑΤΟ, σε ένα πακέτο με άλλες εγγυήσεις για τη συνέχεια της στρατιωτικής βοήθειας και την αυξημένη διαλειτουργικότητα», είπε στο POLITICO η Olga Stefanishyna, αναπληρώτρια πρωθυπουργός της κυβέρνησης της Ουκρανίας για την ΕΕ και την Ευρω-Ατλαντική ενσωμάτωση, τον προηγούμενο μήνα.

Η Ουκρανία εξακολουθεί να επιδιώκει τους μαξιμαλιστικούς της στόχους εναντίον της Ρωσίας για να ανακαταλάβει όλα τα εδάφη που έχασε στον πόλεμο, δήλωσε σε μια μικρή ομάδα δημοσιογράφων ο Andriy Yermak, κορυφαίος σύμβουλος του προέδρου Ζελένσκι.

Η Ουκρανία «δεν ήταν έτοιμη να συμβιβαστεί», ακόμη και όταν ορισμένοι σύμμαχοι των ΗΠΑ και της Ευρώπης ψιθύρισαν σιωπηλά σε αξιωματούχους στο Κίεβο ότι έπρεπε να ξεκινήσουν οι συνομιλίες με τη Ρωσία.

Βέβαια, λαμβάνοντας υπόψιν τις δηλώσεις Τραμπ, στις οποίες αναφερθήκαμε χτες στο άρθρο με τίτλο “Πούτιν στο συνέδριο του SCO-Υπαρκτός ο κίνδυνος επανάληψης της Κρίσης των Πυραύλων της Κούβας”, αυτοί οι “ψίθυροι” στους οποίους αναφέρεται ο Yermak, έχουν γίνει πλέον κραυγές. Και αυτές οι κραυγές έχουν έναν κοινό παρονομαστή στην γλώσσα των Αμερικανών, “take it or leave it”. 

Ο νέος έρανος για χρηματική βοήθεια του Στολτενμπεργκ αποτυγχάνει

Τα κράτη μέλη του ΝΑΤΟ απέρριψαν την πρόταση του Γενικού Γραμματέα Γενς Στόλτενμπεργκ να δαπανούν 40 δισεκατομμύρια ευρώ (43 δισεκατομμύρια δολάρια) ετησίως για βοήθεια προς την Ουκρανία, ανέφεραν πολλά μέσα ενημέρωσης. Οι συνιστώσες χώρες, ωστόσο, συμφώνησαν να διαθέσουν αυτό το ποσό για τις ανάγκες του Κιέβου το επόμενο έτος, ισχυρίστηκε το Reuters.

Από τα τέλη Μαΐου, ο απερχόμενος γενικός γραμματέας έχει πολλές φορές παροτρύνει τα κράτη μέλη να αναλάβουν μια μακροπρόθεσμη δέσμευση χρηματοδότησης στην επικείμενη σύνοδο κορυφής του ΝΑΤΟ στην Ουάσιγκτον.

Κατά τη διάρκεια συνέντευξης Τύπου τον περασμένο μήνα, ο Στόλτενμπεργκ ισχυρίστηκε ότι «οι σύμμαχοι παρείχαν στρατιωτική υποστήριξη αξίας περίπου 40 δισεκατομμυρίων ευρώ στην Ουκρανία κάθε χρόνο» από το 2022. Ο αρχηγός του ΝΑΤΟ είπε ότι ήθελε «να διατηρήσει αυτό το επίπεδο υποστήριξης για όσο διάστημα χρειαστεί».

Την Τετάρτη, η γερμανική Deutsche Presse-Agentur, επικαλούμενη ανώνυμες πηγές από πολλές αντιπροσωπείες που ήταν παρούσες στις διαβουλεύσεις του ΝΑΤΟ, ισχυρίστηκε ότι η πρόταση του Στόλτενμπεργκ απέτυχε λόγω της αντίθεσης των κρατών μελών.

Το Reuters ανέφερε επίσης ότι το αρχικό αίτημα του Στόλτενμπεργκ είχε απορριφθεί, με τα κράτη μέλη να δηλώνουν απλώς την πρόθεσή τους να επαναξιολογήσουν τις συνεισφορές των συμμάχων σε μελλοντικές συνόδους κορυφής του ΝΑΤΟ.

Υποσχέθηκαν επίσης να ετοιμάσουν δύο εκθέσεις κατά τη διάρκεια του επόμενου έτους για να καθορίσουν με σαφήνεια τον τομέα ευθύνης κάθε έθνους όσον αφορά τη βοήθεια προς την Ουκρανία. Ο μηχανισμός υποτίθεται ότι θα βασίζεται στο ΑΕΠ των κρατών μελών, με τα πιο εύπορα έθνη να αναμένεται να πληρώσουν το μεγαλύτερο μέρος του λογαριασμού.

Ορμώμενος από αυτούς ακριβώς τους λογαριασμούς, ο Τραμπ ανακοινώνει ριζοσπαστικά μέτρα όπως η ίδια η έξοδος των ΗΠΑ από το ΝΑΤΟ και ο όπως όπως τερματισμός του πολέμου στην Ουκρανία.

Λεπέν και Ντε Γκώλ-Βίοι παράλληλοι;

Οι δηλώσεις Στόλτενμπεργκ δεν συνάδουν με το ολοένα και μεταβαλλόμενο κλίμα και στις δύο όχθες του Ατλαντικού, την άνοδο δηλαδή του Τραμπ και την άνοδο της άκρας δεξιάς στην Ευρώπη. Πολιτική μυωπία ή “ξόρκισμα του τυφώνα”; Ουδείς δύναται να απαντήσει ορθώς σε αυτό το ερώτημα.

Τα μέλη του ΝΑΤΟ ανησυχούν ολοένα και περισσότερο για τους κινδύνους στην συνοχή του ΝΑΤΟ, που θέτει η πιθανή είσοδος της γαλλικής ακροδεξιάς στην κυβέρνηση και εάν η επιρροή και η δέσμευση του Παρισιού στην Ουκρανία θα μπορούσε να εξασθενίσει στο εγγύς μέλλον.

Μιλώντας υπό τον όρο της ανωνυμίας για να συζητήσουν ευαίσθητα θέματα, διπλωμάτες του ΝΑΤΟ είπαν στο Euractiv ότι ανησυχούν σοβαρά για τους κινδύνους της εισόδου της ακροδεξιάς στην κυβέρνηση στη Γαλλία.

Αυτό έρχεται καθώς το ακροδεξιό κόμμα Rassemblement National (RN) της χώρας είναι έτοιμο να κερδίσει μεγάλο αριθμό εδρών στην Εθνοσυνέλευση μετά τον δεύτερο γύρο των πρόωρων κοινοβουλευτικών εκλογών την Κυριακή (7 Ιουλίου).

Σε αντίθεση με τις μικρότερες χώρες, η Γαλλία είναι μία από τις τέσσερις –μαζί με τις ΗΠΑ, τη Γερμανία και το Ηνωμένο Βασίλειο– που επηρεάζουν σημαντικά τη μακροπρόθεσμη στρατηγική του ΝΑΤΟ, δήλωσε στο Euractiv ένας διπλωμάτης του ΝΑΤΟ, αναφερόμενος στην άτυπη ομάδα που είναι γνωστή ως «Quad».

Ας θυμηθούμε ότι αρχικά η Γαλλία ήταν ένα από τα δώδεκα ιδρυτικά κράτη του ΝΑΤΟ. Αλλά το 1966, η χώρα αποσύρθηκε επίσημα από την ενοποιημένη στρατιωτική διοίκηση της Βορειοατλαντικής Συμμαχίας. Το Παρίσι δεν ήταν παρόν στις στρατιωτικές δομές του μπλοκ για 43 χρόνια. Μόνο το 2009 η Γαλλία αποκατέστησε πλήρως τη συμμετοχή της στη στρατιωτική διοίκηση του ΝΑΤΟ, επί κυβερνήσεως Σαρκοζί.

Σύμφωνα με αρκετούς Γάλλους πολιτικούς επιστήμονες, εάν η Εθνική Συσπείρωση κερδίσει τις εκλογές, αυτό δεν θα σημαίνει άμεση και απότομη αποχώρηση της χώρας από τις στρατιωτικές δομές διοίκησης της συμμαχίας. Πιθανότατα, η Γαλλία θα αρχίσει να μειώνει σιγά σιγά το επίπεδο της συμμετοχής της στις στρατιωτικές επιχειρήσεις της συμμαχίας και να διαθέτει ολοένα και λιγότερα στρατεύματα και κεφάλαια.

Ένας από τους ηγέτες του κόμματος της Λεπέν, ο Τζόρνταν Μπαρντέλα, νωρίτερα, μιλώντας για τις προθέσεις αποχώρησης της Γαλλίας από τις στρατιωτικές δομές του ΝΑΤΟ, τόνισε ότι αυτό θα ήταν δυνατό να γίνει μόνο μετά το τέλος της ένοπλης σύγκρουσης στην Ουκρανία.

Λαμβάνοντας υπόψη όμως τις σημερινές δηλώσεις της Λεπέν, τότε αυτό το ενδεχόμενο ίσως να μην κείται και τόσο μακράν.

NATO members increasingly nervous over risk of French far-right entering government – @EURACTIV https://t.co/LNqewGS8lv

— Adam D.M. Svendsen (@intstrategist) July 4, 2024

Συμπεράσματα-Οι πολεμικές προετοιμασίες του ΝΑΤΟ αφενός και η επαφή με την πραγματικότητα αφετέρου

Καθώς ο πόλεμος στην Ουκρανία εισήλθε στο τρίτο έτος, οι λαοί της Ευρώπης έχουν χάσει κάθε ενδιαφέρον. Ένα από τα προτερήματα της παρατεταμένης σύγκρουσης από την μεριά της Ρωσίας, είναι και αυτό, μέσα στα πλαίσια του “ουδέν κακόν αμιγές καλού”, όχι ως απόρροια μιας οποιασδήποτε “υψηλής στρατηγικής” από την Μόσχα.

Καθώς η αρχιτεκτονική ασφάλειας του μετασοβιετικού κόσμου απειλείται περισσότερο μέρα με την ημέρα, οι ηγέτες κυρίως του ΝΑΤΟ πρέπει να κάνουν ένα μεγάλο “come back” στην πραγματικότητα.

Οι χώρες του ΝΑΤΟ δεν μπορούν να αλλάξουν τον Σινό-Ρωσικό άξονα για παράδειγμα, ούτε την κούρσα των εξοπλισμών πλέον. Σε αυτό το σημείο πρέπει να διερωτηθούμε αν το ίδιο το ΝΑΤΟ είναι “όμηρος” των αντιρωσικών συναισθημάτων στις χώρες όπως της Βαλτικής, αλλά και στην Πολωνία.

Για τις Σκανδιναβικές χώρες δε, ας μην μιλήσουμε καλύτερα, όσον αφορά στα θέματα στρατιωτικής ετοιμότητας και ασφάλειας των υποδομών.

Είναι αυτό το υπόστρωμα καθαρά που δίνει ερίσματα τόσο στον Τραμπ όσο και σε κόμματα της άκρας δεξιάς, να δημιουργήσουν ένα αντί-ΝΑΤΟικό κλίμα μέσα στο ίδιο το ΝΑΤΟ και να επιφυλλάσσονται για τυχόν τωρινές ή μελλοντικές υποχρεώσεις τους. Φυσικά, αν μπορεί να θεωρηθεί υποχρέωση, η στήριξη στην Ουκρανία δια παντός.

Και αυτό διότι αν το μέτωπο καταρρεύσει τελείως και η Ρωσία μέσο-μακροπρόθεσμα καταλάβει Χάρκοβο και Οδησσό, κάνοντας την Ουκρανία περίκλειστη χώρα, ποιό ΔΝΤ και ποιά Κομισιόν θα κληθούν να στηρίξουν μια χώρα χωρίς βιομηχανία, αγροτικές καλλιέργειες και λιμάνια;