Η Ρωσία και η Ουκρανία διαπραγματεύονταν επί δύο μήνες με την Τουρκία μια συμφωνία για την ασφάλεια της ναυσιπλοΐας στη Μαύρη Θάλασσα και κατέληξαν σε ένα κείμενο το οποίο επρόκειτο να ανακοινωθεί από την Άγκυρα αλλά το Κίεβο αιφνιδιαστικά αποχώρησε, ανέφεραν στο πρακτορείο Reuters τέσσερις πηγές με γνώση του θέματος.

Οι διαπραγματεύσεις έγιναν με τη μεσολάβηση της Τουρκίας, κατά παράκληση των Ηνωμένων Εθνών, σύμφωνα με τις πηγές που μίλησαν στο Reuters υπό την προϋπόθεση να τηρηθεί η ανωνυμία τους επειδή το θέμα είναι ευαίσθητο. Τον Μάρτιο επιτεύχθηκε μια συμφωνία για την ασφάλεια των εμπορικών πλοίων στη Μαύρη Θάλασσα και, μολονότι η Ουκρανία δεν ήθελε να την υπογράψει επισήμως, έδωσε τη συγκατάθεσή της να την ανακοινώσει ο Τούρκος πρόεδρος Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν στις 30 Μαρτίου, πριν από τις κρίσιμες δημοτικές εκλογές.

«Την τελευταία στιγμή, η Ουκρανία αιφνιδιαστικά αποχώρησε και η συμφωνία ναυάγησε» είπε η μία από τις πηγές.

Άλλα τρία πρόσωπα επιβεβαίωσαν αυτήν την εκδοχή των γεγονότων. Η Ρωσία, η Ουκρανία και η Τουρκία απέφυγαν να κάνουν κάποιο σχόλιο.

Δεν είναι προς το παρόν σαφές για ποιον λόγο υπαναχώρησε η Ουκρανία. Οι πηγές του Reuters είπαν ότι δεν γνώριζαν τι οδήγησε σε αυτήν την απόφαση.

Ο ΟΗΕ συνεχίζει να «ελπίζει»

Ο Ουκρανός πρόεδρος Βολοντίμιρ Ζελένσκι είπε τον Φεβρουάριο ότι χωρίς νέα αμερικανική στρατιωτική βοήθεια η Ουκρανία δεν θα μπορούσε να υπερασπιστεί τον «διάδρομο» της Μαύρης Θάλασσας που περνά κοντά από τη Ρουμανία και τη Βουλγαρία.

Όταν του ζητήθηκε κάποιο σχόλιο, ο εκπρόσωπος των Ηνωμένων Εθνών Στεφάν Ντουζαρίτς είπε: «Εξακολουθούμε να ελπίζουμε ότι η ελευθερία της ναυσιπλοΐας στη Μαύρη Θάλασσα θα επικρατήσει».

Στο κείμενο της συμφωνίας, ένα αντίγραφο της οποίας περιήλθε στην κατοχή του Reuters, αναφερόταν ότι η Τουρκία κατέληξε σε συμφωνίες με την Ουκρανία και τη Ρωσία για την εγγύηση της ελεύθερης και ασφαλούς πλεύσης των εμπορικών σκαφών στη Μαύρη Θάλασσα, με βάση τη Σύμβαση του Μοντρέ για το καθεστώς των Στενών του Βοσπόρου και των Δαρδανελλίων.

Η Μόσχα και το Κίεβο θα πρόσφεραν εγγυήσεις ασφαλείας στα εμπορικά πλοία και θα δεσμεύονταν ότι δεν θα τα πλήξουν, ούτε θα τα κατασχέσουν ή θα τα ερευνήσουν, εφόσον έπλεαν κενά φορτίου ή είχαν δηλώσει μη στρατιωτικό φορτίο. Οι εγγυήσεις δεν ισχύουν για τα πολεμικά πλοία και τα εμπορικά που μεταφέρουν στρατιωτικά είδη, με κάποιες εξαιρέσεις.

Η Τουρκία και ο ΟΗΕ είχαν μεσολαβήσει για την Πρωτοβουλία των Σιτηρών της Μαύρης Θάλασσας, μια συμφωνία που επιτεύχθηκε τον Ιούλιο του 2022 και επέτρεψε την ασφαλή εξαγωγή σχεδόν 33 εκατομμυρίων μετρικών τόνων σιτηρών από την Ουκρανία. Η Ρωσία αποσύρθηκε από τη συμφωνία τον Ιούλιο του 2023, διαμαρτυρόμενη για τα εμπόδια που αντιμετώπιζαν οι δικές της εξαγωγές τροφίμων και λιπασμάτων.